Dr Roddy Evans (1923-2020)

Roddy Evans was een belangrijk figuur in de geschiedenis van de Ierse MRA (Initiatives of Change, de vroegere naam). Tijdens zijn studie medicijnen aan de universiteit kwam Roddy in aanraking met MRA/IofC en werd hij bewogen om als vrijwilliger zijn tijd en talenten in te zetten voor de wederopbouw van vrede op het Indiase subcontinent. Hij bleef de waarden en lessen van vredesopbouw zijn leven lang toepassen in andere gemeenschappen. Alec McRitchie, een van zijn naaste collega's, schrijft over zijn ongelooflijke bijdragen aan het tot stand brengen van vrede door middel van dialoog.

Dr. Roddy Evans, die op 9 september op 97-jarige leeftijd in Belfast overleed, speelde rugby en cricket voor de Leinster schooljongens, was een bekwaam chirurg die op vijf continenten geneeskunde beoefende, en nam deel aan het tot stand brengen van vrede in situaties in India en Noord-Ierland.

Hij werd geboren in Woodtown, Co Meath, op 25 januari 1923. Hij volgde zijn opleiding aan het King's Hospital en Trinity College in Dublin en behaalde zijn artsendiploma voordat hij lid werd van het Royal College of Surgeons of Ireland (Koninklijk College van Ierse Chirurgen) en werkte in ziekenhuizen in Dublin en Londen.

Op de universiteit kwam hij in aanraking met Moral Rearmament (MRA, nu omgedoopt tot Initiatives of Change), wat hem beviel omdat "het een praktisch christendom was, gebaseerd op het eerst orde op zaken stellen in je eigen leven, zodat je iets goeds kon doen".

In 1952 ontving Dr. Frank Buchman, oprichter van de MRA, uitnodigingen van jonge leiders in Azië om met een groep van 250 mensen daarheen te gaan om te helpen met de wederopbouw van het continent. Roddy bood aan om deel uit te maken van hun medische team en werd aangenomen op voorwaarde dat hij geen salaris zou ontvangen. Hij kocht vier boeken over tropische geneeskunde in Londen en las ze tijdens een vierdaagse reis in een lawaaierig omgebouwd militair vliegtuig naar Sri Lanka, waar hij zich bij de groep voegde. Ze maakten een rondreis door India en brachten een maand door in het prachtige Kasjmir, dat het trauma van de deling in 1947 had ervaren, waardoor het tussen Pakistan en India werd verdeeld en sindsdien een bron van conflicten is geworden. De groep reisde naar de grens, pakte hun koffers en liep Pakistan binnen, een van de eerste groepen die dat deden.

Hij sprak vaak over de tragedie van de deling, waarvoor zijn eigen land model stond. Hij had een hoffelijke en geniale benadering die overal waar hij kwam vrienden voor hem maakte. Zo ook de voormalige Birmese premier U Nu, die in een militaire coup was afgezet en in hechtenis was genomen onder het valse voorwendsel dat hij seniel was. Op basis van U Nu's vroegere vriendschap met haar overleden vader Jawaharlal Nehru, regelde de Indiase premier Indira Gandhi dat U Nu naar India kwam waar Roddy hem ontmoette en een groot aantal westerse medische tests uitvoerde die bewezen dat hij in goede gezondheid verkeerde. De Birmese autoriteiten ondernamen echter geen poging om de democratisch gekozen leider weer aan te stellen.

In het noordoosten van India, aan het eind van de jaren 1960, eisten de mensen van de Khasi heuvels een aparte staat. Sommigen eisten volledige onafhankelijkheid en waren bereid om een guerrilla oorlog te voeren om dit te bereiken. Een Khasi-delegatie kwam naar Dehli om met de Indiase regering te onderhandelen. Roddy en Indiase collega's organiseerden voor hen op een avond een diner met Irene Laure, een voormalige Franse verzetsstrijdster die zich na de oorlog bij de Duitsers had verontschuldigd voor haar haat, omdat ze zich realiseerde dat ze moest veranderen om een verenigd Europa op te bouwen. Haar beslissing maakte de weg vrij voor een ontmoeting en verzoening tussen Franse en Duitse leiders. Die avond was het keerpunt voor de Khasi-delegatie en Meghalaya, een autonome entiteit binnen de Indiase confederatie, was het overeengekomen resultaat.

In 1970 keerde hij terug naar Belfast, waar de constitutionele regelingen van 1920/21 begonnen te ontrafelen in de Troubles. Hij en andere protestanten en katholieken ontmoetten elkaar tijdens regelmatige bijbelstudies in het Redemptoristenklooster Clonard in het westen van Belfast. Hun bijeenkomsten onthulden onverwacht dat het fundamentele probleem de ongenezen relatie tussen Groot-Brittannië en Ierland was. Hierin werden ze gesteund door ds. John Austin Baker, kapelaan van het Lagerhuis, die een krachtige preek had gehouden waarin hij de wandaden van Engeland in Ierland erkende. Later werd hij als bisschop van Salisbury de eerste Anglicaanse bisschop die preekte in Clonard en in de katholieke kathedraal in Armagh.

Pater Alec Reid van het klooster, dat door een journalist uit Belfast werd omschreven als "de wieg van het vredesproces", leidde een initiatief dat resulteerde in een doorbraak in het vredesproces en uiteindelijk in het Belfast-akkoord van 1998. Roddy citeerde graag pater Reid, die geloofde dat "de enige manier om dingen te veranderen de dialoog was, waarbij de Heilige Geest de ruimte kreeg om zijn werk te doen in de menselijke geschiedenis". Roddy's openbare verklaringen en boekjes over de ervaringen van de deelnemers aan de Bijbelstudie in Clonard staan op de CAIN-website van de Ulster University, waar de geschiedenis van de laatste 50 traumatische jaren van de Anglo-Ierse betrekkingen is vastgelegd.

Hij las dagelijks drie nationale kranten, behalve in zijn laatste jaar toen hij met afnemend gezichtsvermogen drie radio's bijhield die waren afgestemd op wereldnieuws, nationaal nieuws en lokaal nieuws. Zijn chirurgische opleiding kwam weer tevoorschijn toen hij scherpe, precieze analyses kon geven van internationale of nationale gebeurtenissen. Zoals een vriend zei: "Daarna wist je hoe je goed over een situatie moest nadenken".

Gedurende 70 jaar tot aan zijn dood ontving hij geen salaris of pensioen, waarbij hij opmerkte dat God altijd voor hem leek te zorgen. Hij was actief in zijn kerk in Belfast, steunde graag de Belfast Abbeyfield Society en was een hartstochtelijk lid van de Church of Ireland Men's Society, stelde locaties voor en genoot van hun jaarlijkse excursies.

Niets bracht Roddy meer vreugde dan, samen met zijn vrienden van de Clonard Bijbelstudiegroep, Libanese moslim en christelijke voormalige militievijanden naar zijn kerk te halen om samen te spreken.

Hij wordt overleefd door zijn zus Hazel, broer Jef en neven en nichten en hun gezinnen.

Geschreven door Alec McRitchie en oorspronkelijk gepubliceerd in The Irish Times.