Midden-Amerika - Ingrediënten voor vrede

De intercontinentale wapenindustrie krijgt veel aandacht, maar we horen minder over mensen in een door oorlog verscheurd gebied die mensen in een ander gebied helpen om vrede te bereiken.

De gevechten in Midden-Amerika slepen al tientallen jaren aan. In mei 1989 publiceerden we een profiel van de Guatemalteekse activist Eliezer Cifuentes, die maar net ontsnapte aan een kogelregen en in ballingschap moest gaan in Costa Rica. Daar worstelde hij met 'de tijgers van haat in mijn hart tegen de militairen, die ik de schuld gaf van de aanslag op mijn leven, en tegen de VS, waarvan ik het gevoel had dat die hen steunden'. Hij besloot naar huis te gaan en de officier te ontmoeten van wie hij dacht dat hij het bevel had gegeven, omdat hij geloofde dat God 'de verzoening van de militaire en burgerbevolking op mijn hart had gelegd'.

Deze moedige stap leidde ertoe dat hij in juni in Costa Rica een Dialoog bijeenriep over 'de rol van het leger in het vredesproces'. Er kwamen 22 Amerikanen en twee Afrikanen op af: Generaal Joseph Lagu, een Soedanese guerrillaleider die nu ambassadeur van zijn land bij de VN is; en Alec Smith, die nauw betrokken was bij de aanloop naar de onafhankelijkheid van Zimbabwe in de jaren zeventig.

In september keerden beide mannen terug naar Midden-Amerika voor een conferentie in El Salvador, georganiseerd door het Hooggerechtshof in samenwerking met Moral Re-Armament. Dit evenement vond plaats in het Paleis van Justitie en de opening werd uitgezonden op de nationale televisie, samen met nieuws over de laatste onderhandelingen van de regering met de FMLN guerrilla.

Dr. Mauricio Gutierrez Castro, president van het Hooggerechtshof, beschreef "het morele en spirituele element als misschien wel het meest fundamentele ingrediënt van een rechtvaardige en solide vrede. Het is geen kwestie van macht of politiek, maar van de behoefte aan een verandering in ieder van ons.

Generaal Lagu werd tijdens de conferentie anderhalf uur ondervraagd en zei dat zijn ervaring is dat guerrillastrijders in eerste instantie niet hopen op een militaire overwinning, maar 'willen dat hun zaak gehoord wordt. Als je een crisis in je land toelaat, komen er buitenlanders met hun belangen. Als je vrede sluit, zullen ze zich terugtrekken.

Een groep Amerikaanse advocaten nam deel aan de bijeenkomst en namens hen zei Michael Olson uit Minnesota dat ze nederig waren gekomen, zich bewust van de fouten en het paternalisme van Amerikanen in het verleden. Gerechtigheid', zei hij, 'vereist onze persoonlijke deelname en het horen van Gods oproep, vaak via de stem van de onderdrukten, de armen en de machtelozen. Dialoog is niet slechts een optie maar een noodzaak. Het heeft een waarde op zich, het toont respect voor de ander. Een workshop over 'actief luisteren' werd gegeven door de Amerikaanse bemiddelingsadviseurs Larry Hoover en Beryl Blaustone.

Alec Smith vertelde de tv-verslaggevers: "De geschiedenis van mijn land kan worden beschreven als de geschiedenis van 15 jaar mislukte besprekingen. Het beslissende moment kwam toen mensen van beide kanten zeiden: Stop! Stop! De uiteindelijke voorwaarden voor vrede verschilden niet zoveel van de vorige. Wat anders was, was de vastberadenheid van de mensen rond de tafel om vrede te bereiken.

Er ging een boodschap van de conferentie naar de huidige vredesbesprekingen in Costa Rica. "Onze ervaring," stond er, "brengt ons ertoe de onderhandelaars te vragen om in stilte na te denken over het volgende: in een onderhandelde regeling is het resultaat altijd gelijk aan de belangen van elke partij, maar in het voordeel van wat rechtvaardig is voor de grote meerderheid van de mensen.